آموزش دستورهای لینوکس جلسه چهارم

دستور mount نیز برای مستقر کردن یک دایرکتوری و یا هارد دیسک به مسیر دیگری در لینوکس مورد استفاده می‌باشد. برای مثال شما زمانی که یک usb را به لینوکس خود متصل می‌کنید.   این سخت‌افزار به صورت یک پارتیشن توسط سیستم شناسایی خواهد شد و برای آن‌که بتوانید از اطلاعات درون این دیسک در یک دایرکتوری مشخص شده توسط خودتان استفاده کنید می‌توانید یک دایرکتوری ابتدا ایجاد کرده و سپس usb را به آن mount  کنید.

mount /dev/usb /root/myusb

برای خارج کردن پارتیشن از حالت استقرار هم از دستور زیر استفاده می‌کنیم.

umount /dev/usb

به عنوان مدیر سرور نیاز دارید تا مرتباً مقدار فضای استفاده شده و یا فضای خالی هارد سرور را بررسی کنید و در صورت لزوم مناسب‌ترین تمهیدها رو بیاندیشید. توسط دستور df می‌توانید تمامی پارتیشن‌های مانت شده را به همراه مقدار فضای خالی آن‌ها مشاهده نمایید.

df –h

چنانچه بخواهید مقدار فضای استفاده شده توسط یک دایرکتوری خاص را بررسی کنید می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید.

du –sh dirname

جای dirname نام دایرکتوری موردنظر خودتان را وارد نمایید.

آموزش امن کردن grub با قرار دادن پسورد در لینوکس

در این بخش دستورهای مدیریت کاربران که تماماً توسط مدیر سیستم و با دسترسی root انجام می‌شود، مدیر می‌تواند توسط این دستورها در سرورهای لینوکس یوزری ایجاد کرده، حذف و یا دسترسی‌های آن‌ها را محدود نماید. توسط دستور زیر بر روی یک یوزر محدودیت زمانی اعمال می‌شود.

chage -E 2005-12-31 user

به جای user نام کاربری موردنظر خود را وارد نمایید و طبق همیشه برای بررسی سوییچ‌ها می‌توانید از دستور man  در ابتدای دستور استفاده کنید.

در بسیاری از مواقع باید یک گروه برای دسته‌ای کاربران خاص ایجاد کرده و به این گروه دسترسی‌های مشخصی را اعمال کنید و چنانچه در آینده بخواهید یوزر جدیدی با دسترسی‌های مشابه ایجاد کنید کافی است یوزر را به این گروه الحاق نمایید و کار بسیار راحت‌تر خواهد شد.

با دستور groupadd groupname می‌توانید این کار را انجام دهید فقط کافی است نام گروه کاربری موردنظر خود را جایگزین groupname کنید. در هر زمان اگر بخواهید یک گروه را حذف نمایید دستور مشخصی بدین منظور در لینوکس برای آن در نظر گرفته شده است. توسط دستور groupdel به راحتی می‌توانید اقدام به این کار کنید.

groupdel groupname

گاهی مواقع هم نیاز هست تا اطلاعات یک گروه کاربری مانند نام آن را تغییر دهید برای این منظور دستور groupmod  تعیین شده است که با فرمت زیر می‌توانید از آن بهره‌مند شوید.

groupmod -n vpsroyal modireserver

در دستور بالا ما نام گروه را از vpsroyal به modireserver تغییر دادیم. دستور پرکاربرد بعدی دستور passwd می‌باشد که توسط آن می‌توانید پسورد هر یوزر را تغییر دهید اگر با دسترسی روت وارد ناحیه ssh سرور شده باشید و این دستور را تنها وارد کنید در واقع دارید پسورد یوزر root رو تغییر می‌دهید ولی چنانچه جلوی دستور نام کاربری را وارد کنید پسورد مشخصاً یوزر مربوط تغییر خواهد کرد. دستور مهم آخر نیز دستور اضافه کردن یوزر به سرور هستش که من کامل‌ترین سوییچ‌های آن را هم استفاده کرده است که در ادامه برای شما هرکدام را شرح خواهم داد.

useradd -c “comment here” -g adm -d /home/user -s /bin/bash user

توسط سوییچ c برای یوزر یک کامنت تعریف می‌کنیم که البته وجود اون ضروری نیست توسط سوییچ g یوزر رو به گروه مربوطه مرتبط می‌کنیم و با d خانه یوزر و محل قرارگیری فایل‌های هر یوزر رو مشخص می‌کنیم و توسط d  نیز دسترسی کاربر به شل رو معلوم می‌کنیم. حالا می‌خواهیم در این بخش به دستورهای مدیریت فایل‌ها بپردازیم، برای تغییر گروه یک فایل از دستور زیر می‌توانیم استفاده کنیم.

chgrp adm file

توسط دستور بالا file را به گروه کاربری adm تغییر می‌دهیم. دستور بسیار مهم و کاربردی بعدی دستور chmod می‌باشد توسط این دستور می‌توان دسترسی هر فایل و یا دایرکتوری را تغییر داد. سه سمبلی که برای این دستور حتماً باید آن‌ها را یادبگیرید r به معنی read و عدد ۴، w  به معنی write و عدد ۲ و x به معنی execute و عدد ۱ می‌باشد.

زمانی که بخواهید به یک فایل فقط دسترسی خواندن داشته باشید با توجه به ترکیب بالا خروجی دستور می‌شود –r  و عدد مربوط ۴۰۰ خواهد شد یعنی chmod 400 file و بدین شکل می‌توانید ترکیب‌های دیگری برای این دستور نیز بسازید. دستور بعدی chown می‌باشد مخفف change owner یا تغییر مالک هر فایل و یا دایرکتوری به یک مالک و یک گروه اختصاص دارد شما توسط دستور مربوط می‌توانید با فرمت زیر این دو مورد رو تغییر بدهید.

chown root:root file

چنانچه بخواهید به صورت تو در تو تمامی فایل‌ها و یا دایرکتوری‌های موجود در دایرکتوری موردنظر خود را تغییر مالک دهید از سوییچ R- به صورت زیر استفاده کنید.

chown –R root:root directory

فشرده‌سازی و خارج کردن فایل‌ها از حالت فشرده:

برای خارج کردن فایل‌ها از حالت فشرده فایل‌های فشرده شده با پسوند bz2. از دستور bunzip2 به شکل زیر می‌توانید استفاده کنید.

bunzip2 file.bz2

برای فشرده کردن یک فایل با پسوند bzip2 از دستور زیر می‌توانید استفاده کنید.

bzip2 file

برای خارج کردن فایل از حالت فشرده با پسوند gz. از دستور زیر می‌توانید استفاده کنید.

gunzip file.gz

برای فشرده کردن فایل با پسوند gz از دستور زیر استفاده می‌شود.

gzip file

برای فشرده کردن یک فایل با حداکثر میزان فشردگی می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید.

gzip -9 file

برای فشرده کردن یک فایل با پسوند rar نیز می‌توانید به فرمت زیر دستور را وارد کنید.

rar a file.rar file

برای خارج کردن یک فایل از حالت فشرده نیز می‌توانید به شکل زیر دستور را وارد نمایید.

rar x file.rar

ایجاد یک فایل با فرمت tar به صورت غیر فشرده

tar -cvf archive.tar file

برای خارج کردن یک فایل از حالت فشرده tar.gz. می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید.

tar -xvfz archive.tar.gz

برای خارج کردن یک فایل از حالت فشرده با پسوند zip از دستور زیر می‌توانید استفاده کنید.

unzip file.zip