نرم‌افزار R بهتر است یا SPSS؟

نرم‌افزارهای زیادی برای انجام تحلیل‌های آماری وجود دارد اما دو نرم‌افزار spss و R جزو معروف‌ترین و پرکاربردترین نرم‌افزارهای آماری می‌باشند.  

تفاوت‌های نرم‌افزار SPSS و R

اگر شما هم قصد دارید، برای پروژه آماری خود از یک نرم‌افزار آماری استفاده نمایید، یکی از سؤالات اصلی که خواهید پرسید این است که کدام نرم‌افزار برای تحلیل‌های آماری بهتر است؟ دو نرم‌افزار برای تحلیل‌های آماری بسیار معروف هستند. این دو نرم‌افزارهای SPSS و R می‌باشند. در این مقاله قصد داریم به این سؤال پاسخ دهیم که نرم‌افزار R برای تحلیل داده‌ها بهتر است یا نرم‌افزار SPSS؟ قبل از هر چیز بهتر است معرفی مختصری از این دو نرم‌افزار داشته باشیم و سپس به بررسی ویژگی‌های هرکدام از آن‌ها بپردازیم.

همه‌چیز درباره نرم‌افزار SPSS

نرم‌افزار SPSS به عبارت Statistical Pakage for the Social Science اشاره دارد و یکی از پرکاربردترین نرم‌افزارهای تحلیل داده در بین آماردانان است. این نرم‌افزار محیط کاربری بسیار ساده‌ای دارد و هر شخص بدون داشتن عام برنامه‌نویسی، می‌تواند با این نرم‌افزار کار کند. نرم‌افزار SPSS از هر دو بخش آمار پشتیبانی می‌کند یعنی:

آمار توصیفی:

• میانگین
• میانه
• کجی و کشیدگی
• مد
• ترسیم نمودار (مانند نمودار هیستوگرام، نمودار ستونی، نمودار ناحیه‌ای، نمودار چندضلعی تراکمی، نمودار دایره‌ای، نمودار جعبه‌ای، نمودار سری‌های زمانی)

آمار استنباطی:

آمار استنباطی پارامتریک:

• آزمون t مستقل
• آزمون t وابسته
• واریانس یک‌راهه
• واریانس دوراهه
• کوواریانس

آمار استنباطی نا پارامتریک:

• مجذور کای برای نیکویی برازش
• مجذور کای برای استقلال
• آزمون مک نمار
• آزمون Q کوکران
• ضریب توافق کپا
• u من-ویتنی
• آزمون ویلکاکسون
• کروسکال-والیس
• آزمون فریدمن

قابلیت‌های نرم‌افزار SPSS

• امکان ترسیم نمودارهای گرافیکی برای مصور سازی داده‌های بدست آمده در تحقیق
• ترسیم جدول خروجی از داده‌ها مانند جدول فراوانی، میانگین و میانه و غیره
• قابلیت واردکردن داده‌ها از نرم‌افزار اکسل
• انجام آزمون‌های آماری به راحت‌ترین شکل

همه‌چیز درباره نرم‌افزار R

R یک‌زبان برنامه‌نویسی برای محاسبات آماری و دیتاساینس است که در محیط نرم‌افزاری R Studio که برای استفاده از زبان برنامه‌نویسی R طراحی‌شده است، به کار گرفته می‌شود. این نرم‌افزار متن‌باز هست و به‌صورت رایگان در اختیار کاربران قرار دارد. R دارای بسیاری از تکنیک‌های آماری مانند این موارد است:

• مدل‌سازی خطی مانند رگرسیون
• مدل‌سازی غیرخطی
• آزمون‌های آماری
• قابلیت‌های گرافیکی
• محاسبات ماتریسی

R یا SPSS؟

می‌توان گفت هرکدام از این نرم‌افزارهای آماری مزیت‌ها و مشکلات خاص خودشان رادارند ازجمله این موارد:

ازنظر یادگیری نرم‌افزار:

یادگیری نرم‌افزار SPSS راحت‌تر و سریع‌تر از نرم‌افزار R است. این موضوع خصوصاً زمانی مشخص می‌شود که شما برای استفاده از نرم‌افزار R باید کد نویسی این نرم‌افزار را نیز بیاموزید ولی در SPSS هرچند می‌توانید با کد نویسی نیز تحلیل کنید، ولی بدون یادگیری آن‌هم می‌توانید به‌تمامی امکانات SPSS دسترسی داشته باشید.

ازنظر متن‌باز بودن یا نبودن:

R متن‌باز (Open Source) است و در اصل رایگان است. اگر شما در خارج از ایران می‌خواهید از نرم‌افزارهای آماری با کمترین هزینه استفاده نمایید گزینه اول شما R خواهد بود ولی SPSS خیر. این نرم‌افزار کاملاً پولی است.

ازنظر به‌روز بودن و توسعه:

نرم‌افزار R مدام درحال‌توسعه است و توابع جدیدی برای آن نوشته می‌شود و امکانات و کتابخانه‌های آن بر اساس نیازهای آماری و غیره روز دنیا است.

ازنظر امکانات موجود در نرم‌افزار:

نرم‌افزار SPSS میزان امکانات زیادی را در منو خود قرار داده است ولی نرم‌افزار R تعداد کم‌تری از امکانات آماری را در خودش در همان لحظه نصب جای‌داده است.

ازنظر کیفیت خروجی‌ها:

از جنبه کیفیت گرفتن خروجی و ترسیم جداول و نمودارهای آماری، SPSS حرف اول را میزند و نسبت به R ارجح است. هرچند این نکته را نباید فراموش کرد که اولاً ازنظر ترسیم نمودارها، تمامی نمودارهایی که در SPSS امکان ترسیم وجود دارد، در R نیز ترسیم می‌شود. از طرفی اگر شما بخواهید خروجی‌های خودتان را گرافیکی‌تر کنید کافی است آن‌ها را در نرم‌افزار Word ببرید و از امکانات بیشتری بهره ببرید.

ازنظر امکانات برای تحلیل‌های سری زمانی:

نرم‌افزار R از تمامی روش‌های سری‌های زمانی مانند مدل ARIMA، مدل GARCH، مدل GARCH چند متغیره، آزمون‌های ایستایی سری زمانی (unit root test)، رگرسیون برداری (Vector Autoregression) و آزمون هم‌افزایی (Co-integration) پشتیبانی می‌کند ولی در spss تنها مدل ARIMA و مدل GARCH قابل‌استفاده است.

ازنظر آمارهای توصیفی و استنباطی:

هر دو نرم‌افزار از همه آزمون‌های پارامتریک و نا پارامتریک و توصیفی پشتیبانی می‌کند.